Şeker Hastalığı

Şeker Hastalığı (Diyabet) Nedir?

Şeker hastalığı ya da diyabet, kandaki şeker (glikoz) seviyelerinin sürekli yüksek seyretmesi ile karakterize kronik bir metabolik hastalıktır. Bu durum, pankreasın yeterince insülin üretmemesi veya üretilen insülinin etkili bir şekilde kullanılamamasından kaynaklanır.

Diyabet Türleri

1. Tip 1 Diyabet:
   • Otoimmün bir hastalıktır. Vücut, insülin üreten pankreas hücrelerine saldırır ve insülin üretimi tamamen durabilir.
   • Genellikle çocukluk veya genç yaşta başlar.
   • İnsülin enjeksiyonu gereklidir.
2. Tip 2 Diyabet:
   • Vücut, insülini etkili bir şekilde kullanamaz (insülin direnci) veya yeterince insülin üretemez.
   • Daha çok yetişkinlerde görülse de, obezite ve sağlıksız yaşam tarzı nedeniyle çocuklarda da artış göstermektedir.
   • Tedavisi diyet, egzersiz, ilaç ve bazen insülinle yapılır.
3. Gebelik Diyabeti (Gestasyonel Diyabet):
   • Hamilelik sırasında ortaya çıkar ve genellikle doğumdan sonra kaybolur.
   • Ancak anne ve bebeğin ileride Tip 2 diyabet geliştirme riski artar.
4. Diğer Diyabet Türleri:
   • Genetik hastalıklar, pankreas sorunları veya ilaç kullanımına bağlı olarak gelişen nadir diyabet türleri de vardır.

Diyabet Belirtileri

• Aşırı Susuzluk: Sürekli su içme ihtiyacı.
• Sık İdrara Çıkma: Gece dahil, sık idrara çıkma isteği.
• Aşırı Yorgunluk: Halsizlik ve bitkinlik hissi.
• Açlık Hissi: Yemekten sonra bile açlık hissi.
• Ani Kilo Kaybı: Nedensiz şekilde kilo verme (özellikle Tip 1 diyabette).
• Bulanık Görme: Yüksek kan şekeri gözleri etkileyebilir.
• Yaraların Geç İyileşmesi: Kesikler ve yaraların normalden uzun sürede iyileşmesi.
• Cilt Problemleri: Kuru, kaşıntılı cilt veya cilt enfeksiyonları.

Diyabetin Nedenleri

1. Tip 1 Diyabet Nedenleri:
   • Otoimmün reaksiyon: Bağışıklık sistemi, pankreasın insülin üreten hücrelerine saldırır.
   • Genetik yatkınlık.
   • Çevresel faktörler (ör. viral enfeksiyonlar).
2. Tip 2 Diyabet Nedenleri:
   • Genetik faktörler: Ailede diyabet öyküsü.
   • Yaşam tarzı: Sağlıksız beslenme, fiziksel hareketsizlik ve obezite.
   • İnsülin direnci: Hücrelerin insüline yanıt verme yeteneğinin azalması.
3. Gebelik Diyabeti Nedenleri:
   • Hormonal değişiklikler.
   • Gebelik sırasında kilo alımı ve insülin direnci.

Diyabetin Teşhisi

1. Açlık Kan Şekeri Testi:
   • 8 saatlik açlıktan sonra kandaki glikoz seviyesi ölçülür.
   • Normal: 70-99 mg/dL
   • Prediyabet: 100-125 mg/dL
   • Diyabet: 126 mg/dL ve üzeri.
2. HbA1c Testi:
   • Son 2-3 ayın ortalama kan şekeri seviyesini gösterir.
   • Normal: %5.6 ve altı.
   • Prediyabet: %5.7-%6.4.
   • Diyabet: %6.5 ve üzeri.
3. Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT):
   • Glikozlu bir içecekten sonra kandaki şeker seviyesi ölçülür.

Diyabetin Tedavisi

1. Tip 1 Diyabet:
   • İnsülin tedavisi.
   • Kan şekeri kontrolü için düzenli glikoz ölçümü.
2. Tip 2 Diyabet:
   • Sağlıklı beslenme.
   • Düzenli egzersiz.
   • Kan şekerini kontrol eden ilaçlar (metformin gibi).
   • Gerekirse insülin tedavisi.
3. Gebelik Diyabeti:
   • Sağlıklı bir diyet ve egzersiz.
   • Kan şekeri takibi ve gerekirse insülin kullanımı.

Diyabetle Yaşam

• Sağlıklı Beslenme: Düşük glisemik indeksli (GI) gıdalar tüketin.
• Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapın.
• Kan Şekeri Takibi: Düzenli olarak glikoz seviyesini kontrol edin.
• Rutin Kontroller: Diyabetin komplikasyonlarını önlemek için düzenli doktor ziyaretleri yapın.

Diyabetin Komplikasyonları

Tedavi edilmezse diyabet ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Kalp ve Damar Hastalıkları: Kalp krizi, yüksek tansiyon.
• Sinir Hasarı (Nöropati): Ellerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma.
• Böbrek Hastalıkları (Nefropati): Böbrek yetmezliği riski.
• Görme Problemleri: Diyabetik retinopati, körlük riski.
• Ayak Problemleri: Yaraların enfekte olması veya gangren riski.

Diyabet, düzenli tedavi ve sağlıklı bir yaşam tarzı ile kontrol altına alınabilir. Erken teşhis ve dikkatli yönetim, yaşam kalitesini artırır ve komplikasyon riskini azaltır. 🌱