Şeriat Nedir?

Şeriat Nedir?

Şeriat, İslam dininde Allah tarafından belirlenen ilahi kurallar ve hukuk sistemine verilen addır. Şeriat, Müslümanların bireysel, toplumsal, ahlaki ve hukuki hayatlarını düzenlemek için rehberlik eden bir sistemdir. Bu kurallar, Kur’an-ı Kerim ve Hz. Muhammed’in (sav) sünnetine dayanır. Şeriat, hem ibadetle ilgili kuralları (namaz, oruç, zekât gibi) hem de sosyal ve hukuki düzenlemeleri kapsar.

Şeriatın Kaynakları

1. Kur’an-ı Kerim:
   • İslam’ın kutsal kitabı olan Kur’an, şeriatın birincil kaynağıdır.
   • Allah’ın emir ve yasaklarını içerir.
2. Sünnet:
   • Hz. Muhammed’in sözleri, davranışları ve onaylarıdır.
   • İslam hukukunun ikinci kaynağıdır.
3. İcma:
   • İslam bilginlerinin (ulemanın) bir konuda görüş birliğine varmasıdır.
4. Kıyas:
   • Yeni durumlara Kur’an ve sünnetteki benzer olaylara dayanarak hüküm çıkarma yöntemidir.

Şeriatın Amaçları (Makasidü’ş-Şeria)

Şeriatın temel amacı, bireyin ve toplumun iyiliğini sağlamaktır. Bu kapsamda:

1. Canın Korunması: İnsan hayatını korumak esastır.
2. Malın Korunması: Kişisel mülkiyet hakları güvence altındadır.
3. Neslin Korunması: Ailenin ve toplumsal düzenin korunması hedeflenir.
4. Dinin Korunması: İnanç özgürlüğü ve ibadetlerin düzenlenmesi sağlanır.
5. Aklın Korunması: Eğitimi ve düşünceyi koruma amaçlanır.

Şeriatın Kapsamı

Şeriat, bireysel ibadetlerden toplumsal düzenlemelere kadar geniş bir alanı kapsar. Bu alanlar şunlardır:

1. İbadetler (İbadat):

• Namaz, oruç, zekât, hac gibi ibadetleri düzenler.
• Müslümanların Allah ile ilişkilerini düzenler.

2. Aile Hukuku:

• Nikâh, boşanma, miras gibi konuları içerir.
• Aile içi ilişkilerin düzenlenmesini sağlar.

3. Ceza Hukuku:

• Cinayet, hırsızlık, zina gibi suçlar ve cezalarını kapsar.
• Cezalar caydırıcı ve adaleti sağlamak için düzenlenmiştir.

4. Ticaret ve Ekonomi:

• Faiz yasağı, ticaret ahlakı, borçlanma gibi konulara yönelik kurallar içerir.
• Adil bir ekonomik düzeni hedefler.

5. Sosyal Adalet:

• Fakirlerin korunması, zekât ve sadaka gibi yardımlaşma esaslarını içerir.
• Toplumsal dengeyi sağlamayı amaçlar.

Şeriatın Modern Dünyadaki Uygulamaları

Günümüzde şeriat, bazı İslam ülkelerinde yasal sistemin bir parçası olarak uygulanmaktadır. Ancak, uygulama biçimleri ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir:

1. Tamamen Şeriat Hukuku: Suudi Arabistan, İran gibi ülkelerde uygulanır.
2. Karma Hukuk Sistemi: Türkiye, Malezya gibi ülkelerde modern hukuk ve şeriat bir arada kullanılır.
3. Sembolik Uygulama: Bazı ülkelerde sadece dini ibadet ve ahlak kuralları çerçevesinde uygulanır.

Şeriat ve İnsan Hakları

Şeriat, adalet ve toplumsal refahı hedeflese de, modern insan hakları normlarıyla çatışan bazı uygulamalar tartışma konusu olmuştur. Örneğin:

• Kadın hakları.
• Din ve inanç özgürlüğü.
• Ceza hukuku uygulamaları (ör. recm veya el kesme).

Bu konular, farklı yorumlar ve modernleşme süreçleri içinde ele alınmaktadır.

Şeriat ve Mezhepler

Şeriat kuralları, mezheplere göre farklı yorumlanabilir. Sünni ve Şii mezheplerinde ve bunların alt kollarında şeriat uygulamalarında farklılıklar bulunur. Örneğin:

• Sünni Mezhepler: Hanefi, Şafii, Maliki, Hanbeli.
• Şii Mezhebi: Caferilik.

Sonuç

Şeriat, İslam’ın temel ilkelerini ve hayatın her alanını düzenleyen bir sistemdir. Hem bireysel ibadetler hem de toplumsal kurallar içerir. Ancak tarih boyunca farklı yorumlar ve uygulamalarla gelişmiş ve değişiklikler göstermiştir. Şeriat, adalet, ahlak ve toplumsal düzeni sağlama amacını taşır, ancak modern dünyadaki uygulamaları kültürel, sosyal ve siyasi koşullara göre farklılık gösterebilir.