Zatürre Nedir?

Zatürre Nedir?

Zatürre (veya pnömoni), akciğerlerin enfekte olması sonucu ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Genellikle bakteriler, virüsler veya mantarlar gibi mikroorganizmalar tarafından tetiklenir. Zatürre, akciğerlerdeki hava keseciklerinde (alveoller) iltihaplanma ve sıvı birikmesine yol açarak solunum zorluğuna neden olabilir.

Zatürre, tedavi edilmezse yaşamı tehdit edebilecek ciddi bir durumdur, ancak erken tanı ve tedaviyle iyileşme mümkündür.

Zatürre Belirtileri Nelerdir?

Zatürrenin belirtileri, enfeksiyonun türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle şunlar görülür:

1. Öksürük:
   • Genellikle balgamlı (sarı veya yeşil) öksürük.
   • Kuru öksürük de olabilir.
2. Ateş:
   • Genellikle yüksek ateş, titreme ile birlikte görülebilir.
3. Göğüs Ağrısı:
   • Derin nefes alırken veya öksürükle artan ağrı.
   • Göğüs kafesinin her iki tarafında ağrı olabilir.
4. Nefes Darlığı:
   • Derin nefes almak zorlaşabilir, nefes alırken hırıltı ve zorlanma yaşanabilir.
5. Yorgunluk:
   • Ciddi halsizlik ve bitkinlik hissi.
6. Solunum Hızında Artış:
   • Hızlı nefes alıp verme.
7. Balgam Üretimi:
   • Sarı, yeşil, kırmızı veya kahverengi balgam çıkarma.
8. Baş Ağrısı:
   • Baş ağrısı ve vücut ağrıları olabilir.
9. Bulantı ve Kusma:
   • Özellikle çocuklarda veya ileri yaştaki kişilerde bulantı ve kusma görülebilir.

Zatürre Neden Olur?

Zatürre, çeşitli mikroorganizmaların akciğerlere yerleşmesiyle meydana gelir. En yaygın nedenler şunlardır:

1. Bakteriyel Enfeksiyonlar:
   • Streptococcus pneumoniae (pnomokok), zatürrenin en yaygın bakteriyel nedenidir.
   • Diğer bakteriler arasında Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus, ve Mycoplasma pneumoniae yer alır.
2. Viral Enfeksiyonlar:
   • İnfluenza virüsleri, coronavirüsler (COVID-19 dahil), respiratuar sinsityal virüs (RSV) ve adenovirüsler gibi virüsler de zatürreye yol açabilir.
3. Fungal Enfeksiyonlar:
   • Nadir olmakla birlikte, mantarlara bağlı zatürre vakaları da görülebilir, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde.
4. Aspire Edilen Madde:
   • Yiyecek, sıvı veya mide içeriğinin akciğerlere kaçması, özellikle yutkunma güçlüğü çeken kişilerde aspirasyon pnömonisine yol açabilir.

Zatürre Kimlerde Daha Sık Görülür?

Zatürre, bazı gruplarda daha yaygın ve tehlikeli olabilir:

1. Çocuklar ve Yaşlılar:
   • Çocuklar ve 65 yaş üstü kişiler, bağışıklık sistemleri daha zayıf olduğu için zatürreye daha yatkındır.
2. Bağışıklık Sistemi Zayıf Olanlar:
   • Kanser tedavisi gören, HIV pozitif olan veya organ nakli gibi durumlarla bağışıklık sisteminin baskılanmış olduğu kişilerde daha sık görülür.
3. Kronik Hastalığı Olanlar:
   • Astım, bronşit, kalp hastalıkları, diyabet gibi kronik hastalıkları olan kişilerde zatürre riski daha yüksektir.
4. Sigara İçenler:
   • Sigara içmek, akciğerlerin savunma mekanizmalarını zayıflatarak zatürreye yol açabilir.
5. Hastaneye Yatmış Kişiler:
   • Hastaneye yatmış olan kişiler, özellikle yoğun bakımda olanlar, zatürre riski altındadır.

Zatürre Tedavisi

Zatürre tedavisi, enfeksiyonun nedenine bağlıdır:

1. Bakteriyel Zatürre:
   • Antibiyotik tedavisi ile tedavi edilir. Enfeksiyonun türüne göre uygun antibiyotikler reçetelenir.
2. Viral Zatürre:
   • Viral enfeksiyonlar genellikle kendiliğinden geçer, ancak bazı durumlarda antivirüs ilaçları (örneğin, influenza için oseltamivir) kullanılabilir.
3. Fungal Zatürre:
   • Antifungal ilaçlarla tedavi edilir.
4. Semptomatik Tedavi:
   • Ateş, ağrı ve öksürük gibi semptomlar için ağrı kesiciler (parasetamol, ibuprofen) ve öksürük şurupları kullanılabilir.
   • Oksijen tedavisi, nefes darlığı yaşayan hastalar için gerekebilir.

Zatürreyi Önlemek İçin Ne Yapılabilir?

1. Aşılanma:
   • Pnömokok aşısı ve influenza aşısı özellikle risk grupları için önerilen aşılar arasındadır.
2. Hijyen Kurallarına Uymak:
   • Eller sık sık yıkanmalı, hapşırırken ağız ve burun kapatılmalı.
3. Sigara İçmemek:
   • Sigara içmemek, akciğer sağlığını korur ve zatürre riskini azaltır.
4. Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek:
   • Sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve yeterli uyku bağışıklık sistemini güçlendirir.

Zatürre, erken teşhis ve tedavi ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak, özellikle risk grubundaki kişilerde ciddi komplikasyonlara yol açabilir, bu yüzden belirtiler görüldüğünde hemen tıbbi yardım alınmalıdır.